آگاهی مقدماتی از حواس ۵ گانه (بخش۱)
زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
۵ حواس چیست بخش اول
در این مقاله میخواهیم شما را با مقدمات و تعاریف عمومی آشنا کنیم .
دقت کنید که این مفهوم محتوای این مقاله با مفهوم احساس اشتباه نشود.
حواس پنجگانه ی ارسطویی و دستگاه های دریافت آنها چیست ؟
حس (به انگلیسی: Sense)، گنجایش فیزیولوژیک یک موجود زنده برای ادراک را نشان میدهد.
کلیات مطالعه تا امروز احساس در زمینه های گوناگون علمی، چون عصب شنا سی، روانشناسی شناختی، علوم شناختی یا فلسفه ادراک می گنجد، اما لازم است بدانیم که جنبه زیستی آن در دستگاه حسی تعریف می شود.
وجود حواس پنجگانه برای بقای انسان ضروری اند و ما را قادر می کنند تا به وجود محرک ها پی ببریم و با تنظیم پیاپی شرایط بدن در پاسخ به تغییر محیطی نظم و هماهنگی بدن حفظ شود.
و آگاهی از ظرفیتهای حواس پنجگانه نیز میتواند ما را در مقابل یا همراهی کل فرآیند فعالیتهای روزمره کمک نماید.
لازم است بدانیم پدر این محتوا ارسطو است که بر اساس تعریف سنتی که ریشه آن به او برمیگردد.
پنج حس در انسان وجود دارد:
بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی، و بساوایی که به این پنج حس «حواس پنج گانه » گویند.
اما بر اساس تعاریف نوین دانشمندان امروزی، در انسان حواس دیگری هم وجود دارد، مانند حس عمقی، حس حفظ تعادل، حس درد، حس ادراک زمان، حس ادراک دما، و حس ضعیف جهت یابی (هر چند این حس در جانور انی مثل پرندگان یا حشرات قوی تر از انسان است و بر اساس درک میدان مغناطیسی عمل می کند. حس بویایی نیز نمونه دیگری از حواسی است که در انسان ضعیف تر از بسیاری دیگر از جانوران دریافت می شود). به علاوه، برخی درک محرک های داخلی، مثل حس گرسنگی یا حس تشنگی، حس تغییر سطح دی اکسیدکربنِ خون در مغز، و یا حس درک تحریک حسگر های شیمیایی را گونه های دیگری از حواس تعریف می کنند.
تعریف دیگر علمی حواس پنجگانه چیست ؟
تعریف مورد قبول عموم برای حس عبارت است از «سیستمی متشکل از گروهی از سلولهای حس گر که به وقایع پاسخ می دهند و به قسمتهای خاصی از مغز که علائم (سیگنال ها) را دریافت و تعبیر می کنند مربوطند». این در حالی است که به دلیل وجود تعاریف و معیارهای متفاوت، توافق واحدی برای تعداد حواس در انسانها وجود ندارد .
دو طبقه بندی اصلی حواس پنجگانه چیست ؟
حواس به طور کلی به دو گروه حواس بیرونی و حواس درونی تقسیم می شوند.
حواس بیرونی شامل :
عبارتند از درک موقعیت فیزیکی، حرکتی، و حالت بدن. حواس بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی، لامسه، درک تعادل، و درک دما از این گروه حواس هستند.
حواس درونی شامل :
عبارتند از حواسی که از تحریک اعضای داخلی بدن ناشی می‌شوند، مثل حس گرسنگی برای تأمین انرژی بدن، تحریک حسگرهای کشش ریوی برای کنترل فعالیت شش‌ها و تنفس، و کشش عضلانی مثل کشش عضلات روده برای دفع گاز که میتواند به درد روده منجر شود حس گرسنگی یا حس تشنگی، حس تغییر سطح دی‌اکسیدکربنِ خون در مغز، و یا حس درک تحریک حسگرهای شیمیایی.
حواسی که باید بیشتر در مورد آنها مطالعه شود :
به علاوه، گروه دیگری از حواس وجود دارند که توسط اعضای حسگر بدن درک نمی‌شوند. ادراک زمان یک نمونه از این حواس است. حس عمل/عکس العمل یا درک بالقوه (در روانشناسی یعنی شروع، اجرا، و کنترل ارادی اعمال) نمونه دیگری از این حواس است که مثلاً در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی آسیب دیده است.
حس آشنایی نیز یک نمونه دیگر از این حواس است.
طبق تعریف حافظه ی تشخیصی از دو بخش اصلی حس آشنایی و یادآوری تشکیل می‌شود.
گاهی یک حس آشنایی قوی بدون بازیابی (حافظه) یادآوری اتفاق می افتد، مثلاً در هنگام آشناپنداری یا دژا-وو.
تا این قسمت از محتوا دریافتیم که در کلیات حواس پنجگانه چیست و در ادامه مطالعات تحقیقات در دنیا چندین حواس دیگر نیز وجود دارد که باید به آنها هم پرداخت .
در ادامه مقاله در بخش های بعدی با آموزشهای استاد مسعود زرین نیز آشنا خواهید شد که میتواند تحول بزرگی در رویدادهای ذهنی و تعاملات روزمره شما ایجاد نماید .
فاصله شما با ما فقط یک سوال است .
موسسه چند منظوره راه طلایی کمال موفقیت
محقق و پژوهشگر تجربی بنیانگذار علم تطبیق استاد مسعود زرین
